Procesor, czyli jednostka centralna, jest centralnym elementem systemu komputerowego. Jest to złożony obwód elektroniczny składający się z milionów tranzystorów, który interpretuje instrukcje z programów komputerowych i koordynuje różne funkcje operacyjne systemu komputerowego.
W centrum procesora znajduje się jednostka arytmetyczno-logiczna (ALU), która wykonuje obliczenia arytmetyczne, takie jak dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie, a także operacje logiczne, takie jak „AND” i „OR”. Jednostka ALU komunikuje się z innymi komponentami systemu komputerowego, takimi jak kontroler pamięci, jednostka pamięci, urządzenia wejścia/wyjścia (I/O) i inne urządzenia logiczne.
Procesory występują w wielu różnych architekturach i prędkościach zegara. Najpopularniejsze architektury obejmują x86 (określane również jako IA-32), x64 (określane również jako AMD64 lub Intel 64) i ARM. Szybkość zegara mierzona jest w hercach (Hz) i określa liczbę instrukcji, które komputer może wykonać w danej sekundzie.
Nowoczesne procesory lub mikroprocesory są zaprojektowane tak, aby były bardzo energooszczędne. Producenci stosują zaawansowane techniki oszczędzania energii, w tym podkręcanie (używanie większej niż reklamowana prędkości), podkręcanie (w celu zmniejszenia zużycia energii) oraz dynamiczne skalowanie napięcia i częstotliwości (DVFS).
Tło i historia procesora to interesujące studium. Od swoich początków jako opcjonalny dodatek do komputerów mainframe w latach 50-tych XX wieku, po ewolucję w potężne mikroprocesory dnia dzisiejszego, procesor przeszedł wiele postępów. Wiele technologii, które zostały stworzone w celu poprawy wydajności i efektywności energetycznej procesorów, zostało również zastosowanych w innych komponentach, takich jak układy GPU i ASIC.
Procesory stanowią integralną część każdego systemu komputerowego, umożliwiając mu wykonywanie funkcji żądanych przez użytkownika. Ponadto procesory są wykorzystywane w wielu innych zastosowaniach, takich jak systemy wbudowane, robotyka i kryptografia.