Modele fundamentalne to podstawowy zestaw koncepcji, modeli i zasad stosowanych w programowaniu komputerowym, cyberbezpieczeństwie i technologii informacyjnej. Definiują one "podstawowe zasady" dotyczące tego, w jaki sposób środowiska komputerowe powinny być zorganizowane i utrzymywane. Chociaż zazwyczaj koncentrują się na technologii sprzętowej, mają również zastosowanie do tworzenia oprogramowania i zasad bezpieczeństwa.
Modele te zostały po raz pierwszy skonceptualizowane przez Johna von Neumanna w 1945 roku, ale ich nowoczesne przejawy zostały opracowane w latach 70. po opracowaniu pierwszych mikroprocesorów. Od tego czasu modele fundamentalne stały się niezbędnymi narzędziami w konstruowaniu i zarządzaniu bezpiecznymi i niezawodnymi sieciami komputerowymi.
Na najniższym poziomie modele fundamentalne składają się z zestawów instrukcji, mikroarchitektur, protokołów i innych komponentów sieci komputerowych. Elementy te są budulcem wykorzystywanym do projektowania i wdrażania systemów sprzętowych i programowych. Muszą one być poprawnie zaimplementowane, aby zapewnić wydajną komunikację i transfer danych między różnymi komponentami sieci.
Na kolejnym poziomie modele fundamentów są również odpowiedzialne za zapewnienie bezpiecznego środowiska dla komputerów i danych w sieci. Obejmuje to zarówno architekturę sprzętu i oprogramowania, jak i procedury uwierzytelniania użytkowników, takie jak ochrona hasłem i inne środki.
Oprócz zapewnienia niezbędnych komponentów strukturalnych dla sieci, modele fundamentalne definiują również standardy dla języków programowania komputerowego. Gwarantuje to, że kod napisany w danym języku będzie sformatowany i ustrukturyzowany w jednolity sposób. Ułatwia to programistom czytanie, debugowanie i modyfikowanie kodu.
Wraz z postępem technologicznym, zmieniły się również modele fundacji. Dostosowują się one i rozszerzają swój zakres, aby uwzględnić zarówno nowe rozwiązania sprzętowe i programowe, jak i postępy w zakresie bezpieczeństwa i prywatności. Stały się również bardziej szczegółowe, obsługując różne platformy sprzętowe i programowe.
Ostatecznie modele fundamentów są niezbędne do budowy i utrzymania bezpiecznych sieci komputerowych. Zapewniają one podstawowe komponenty strukturalne i bezpieczeństwa niezbędne do wydajnej i bezpiecznej komunikacji oraz transferu danych. Definiują również standardy programowania komputerowego w celu zapewnienia spójności w sieciach.